موم زنبور عسل چیست؟
به جرعت میتوان گفت یکی از شگفتیهای طبیعت، لانههای زنبوری شش ضلعی است که به عنوان پایههای کندو به کار میروند. این لانههای زنبوری یا موم زنبور عسل یکی از محصولات جانبی است که زنبورهای کارگر تولید می‌‌کنند و محل نگهداری زنبورهای نوزاد یا تولید و ذخیره عسل است.
از هزاران سال پیش انسانها، از این خانههای فوقالعاده منظم و بینقص استفادههای مختلفی میکردند. به عنوان مثال استخوانهای پیدا شده مربوط به دوران نوسنگی (6500 سال قبل) نشان میدهد، از موم برای پر کردن دندان و تسکین درد آن استفاده میکردند. امروزه موم زنبور عسل کاربرد خوراکی، پزشکی، زیبایی، آرایشی، بهداشتی و صنعتی دارد. در ادامه با این ماده خارقالعاده و ویژگیها و خواص آن بیشتر آشنا میشویم.
نحوه ساخت موم زنبور عسل
زنبورهای عسل کارگر تغذیه کرده و به کمک غدد تولیدکننده موم که در شکم خود دارند، آن را تبدیل به نوعی موم می‌‌کنند. سپس زنبورهای دیگری مومهای تولید شده را جمعآوری کرده و آن قدر آنها را میجوند، تا نرم و انعطافپذیر شوند. سپس موم ایجاد شده را به دیوارههای سلولهای شش ضلعی تبدیل می‌‌کنند و به این تبدیل کندوی عسل، کم کم شکل میگیرد.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی موم زنبور عسل
- ترکیبات و اجزاء تشکیلدهنده موم : موم زنبور عسل شامل اجزایی مانند بره موم و روغن گرده است. همچنین از نظر شیمیایی موم حاوی بیش از 280 ترکیب مختلف، همچون استرها، هیدروکربنها، اسیدهای چرب آزاد و الکلهای چرب آزاد است. ترکیب مومهای مختلف بسته به نوع زنبور، محل کندو و شرایط میتواند متفاوت باشد.
- رنگ موم عسل: در ابتدا موم زنبور عسل سفید رنگ است. هنگامی که موم با عسل و شهدها در تماس قرار میگیرد، رنگ موم به رنگ زرد تغییر پیدا میکند. هر چه موم بیشتر در کندو باقی بماند، تیرهتر و کهربایی و قهوهای رنگ میشود. نوع شهد نیز بر رنگ مومی که از آن تولید میشود، اثر دارد.
- طعم و بوی موم عسل: طعم موم بسته به گرده گلی که برای آن مصرف شده، میتواند متفاوت باشد. بوی موم شبیه ترکیبی از بوی عسل، رزین گل، چوب و قاب کندو است.
- ویژگیهای شیمیایی: ترکیبات موجود در موم به آن خواص شیمیایی فوقالعاده کاربردی داده است و از آن میتوان در بسیاری از مواقع استفاده کرد. موم زنبور عسل چکشخوار و انعطافپذیر، نامحلول در آب، خوراکی، قابل اشتعال است و نقطه ذوب پایینی دارد. به این معنا که از آن میتوان در ساخت و قالبریزی انواع وسایل استفاده کرد و میتوان آن را برای آببندی وسایل و جلا دادن، ساخت شمع، لاک، دارو، لوازم آرایشی، لوسیون بدن و… به کار گرفت.
خواص موم زنبور عسل
خواص حیرتآور موم زنبور عسل باعث شده است که از آن، در ساخت انواع لوازم آرایشی بهداشتی و داروهای درمانی استفاده کنند؛ خواصی مانند:
1. آبرسانی به پوست
موم زنبور عسل رطوبت پوست را به دام میاندازد (ولی منافذ پوست را مسدود نمیکند.)؛ در نتیجه باعث التیام پوست خشک، خشن و ترک خورده میشود.
2. مراقبت از پوست و رفع چین و چروک
موم زنبور عسل نوعی ضد آفتاب و مرطوب کننده طبیعی است. همچنین با محتوای ویتامین A که دارد، در تولید کلاژن پوست و بهبود ظاهر چین و چروکها موثر است.
3. درمان خارش و عفونت قارچی
خاصیت مرطوبکنندگی و ضد التهابی موم، به درمان عفونت قارچی کمک میکند. به گونهای که استعمال خارجی مخلوطی از موم و دیگر روغنها، سه بار در روز به مدت چهار هفته توصیه میشود.
4. استحکام و تقویت لثه و سفید کردن دندانها
برای اینکه به این اهداف دست پیدا کنید، میتوانید مقداری موم به همراه عسل میل کرده و برای چند دقیقه موم آن را بجوید. این کار را به صورت روتین تکرار کرده تا به نتیجه دلخواه خود برسید.
5. از بین بردن زگیل
یکی از راهکارهای از بین بردن زگیلهای پوستی، مخلوط کردن و گرم کردن موم عسل و چغندر و مرهم کردن آن بر روی ناحیه است. به مدت چند روز این کار را برای چندین ساعت انجام داده و تاثیر شگفت انگیز آن را ببینید.
6. مدیریت زخم وسوختگی
موم زنبور عسل باعث ترمیم و حفظ سد پوستی میشود. در یک سری مطالعات حیوانی نشان داده شد که مخلوط موم زنبور عسل و روغن زیتون در درمان و مدیریت سوختگیهای شدیدتر نیز موثر است.
7. درمان آکنه
موم با خواص ضد عفونیکنندگی، ضد التهابی و ضد باکتریایی خود، باعث بهبود آکنه و جوش میشود.
8. بهبود درماتیت، اگزما و پسوریازیس
موم عسل علیرغم این که باعث رشد فلور طبیعی پوست میشود، مانع از رشد باکتریهای مضر شده؛ در نتیجه باعث بهبود مشکلات پوستی میشود.
9. محافظت از کبد
در سال 2013 مطالعهای ثابت کرد الکلهای موجود درموم زنبور عسل با اثر آنتی اکسیدانی خود، باعث بهبود علائم کبد چرب میشود.
10. تعدیل سطح کلسترول خون
شواهد نشان دادهاند ترکیبات موجود در موم زنبور عسل، باعث کاهش کلسترول و حتی افزایش کلسترول خوب یا همان HDL میشود.
11. تسکین درد و التهاب
بر اساس مطالعات انجام شده، از موم زنبور عسل میتوان در کاهش میزان درد و التهاب، به خصوص التهاب ناشی از آرتروز کمک گرفت.
12. درمان خشکی و ترک لب
موم زنبور عسل یک مرطوب کننده و نرم کننده طبیعی است؛ با تکیه بر این ویژگی آن، میتوانید آن را با کرمها و روغنهای مختلفی همچون کرم ویتامین E، روغن نارگیل، زیتون و… مخلوط کرده و بالم لب خانگی برای خودتان درست کنید.
13. بهبود ظاهر ترکهای پوستی
ترکهای پوستی برای برخی از افراد ناخوشایند جلوه میکند. این افراد میتوانند برای بهبود ظاهر این علائم، موم زنبور عسل را امتحان کنند. موم زنبور عسل میتواند آب پوست را حفظ کند و با ویتامین Aیی که دارد، به ساخت کلاژن پوست و استحکام آن کمک میکند.
14. ضد اضطراب و استرس
از موم زنبور عسل در ساخت شمع میتوان استفاده کرد. شمعهای تولید شده از موم، باعث آرامبخشی شده و در رایحه درمانی که عرصهای نو در طب گیاهی است، به کار می‌رود. این شمعها نسبت به شمعهای پارافینی برتری دارند، چون دوده آنها برای سلامتی مضر نیست. تنها مطمئن شوید مومی که خریداری کردهاید، فاقد سم باشد.
15. تقویت رشد مو
از موم عسل در محصولات تقویت کننده مو استفاده میشود.
16. سایر
موم زنبور عسل در درمان سرماخوردگی، سینوزیت، تنگی نفس و پاکسازی مجاری تنفسی مفید واقع شده است.
عوارض جانبی استفاده از موم عسل
به طور کلی موم زنبور عسل به عنوان یک محرک و ماده حساسیتزا تلقی نمیشود. با این حال در مصرف آن نیز نباید زیادهروی شود، چرا که ممکن است باعث مشکلات گوارشی شود. مصرف موضعی موم بر پوست نیز باعث انسداد منافذ پوستی و ایجاد جوش‌های سرسیاه نمیشود.
استفاده از موم به صورت موضعی، بیخطر است. افرادی هستند که پس از استفاده موضعی موم، دچار علائم آلرژی یا همان خارش، قرمزی و تورم میشوند. اگر هر یک از این نشانهها را تجربه کردید، مصرف آن را فورا قطع کنید. بهتر است پیش از مصرف، به خصوص در دوران بارداری و شیردهی، با یک پزشک مشورت کنید و همینطور آن را به مدت 24 ساعت بر پوست ناحیه ساعد امتحان کنید.
کاربرد موم زنبور عسل در زندگی روزمره
از موم زنبور عسل به صورت همه جانبه میتوان استفاده کرد؛ در محصولات پزشکی، آرایشی، مراقبت خانگی و حتی صنعت. مثالهایی از این کاربردها عبارتند از:
- استفاده به عنوان جلا برای ظروف، وسایل چوبی یا برنجی
- پرکننده ترکها و حفرهها مثلا ترک چوب
- ساخت شمع
- ساخت لوسیون بدن، رژ یا بالم لب طبیعی
- تهیه آبنبات (همراه با شیرینکننده و طعمدهنده)
- حالتدهی به مو
- روغنکاری لولای در و ریل کشو
- و…
لب کلام
هر آنچه میبایست در مورد موم زنبور عسل بگوییم، گفتیم. موم عسل یک محصول جانبی است که توسط زنبور تولید شده و کاربرد زیادی برای ما در زندگی دارد. تحقیقات نشان دادهاند، موم زنبور عسل برای سلامتی ما به خصوص حفظ سلامتی پوست مهم است. تازه‌کالا باکیفیتترین عسل و موم را با بهترین قیمت به شما عرضه میکند.
سوالات متداول در مورد موم عسل
آیا استفاده از موم عسل بیخطر است؟
بله؛ مصرف موم زنبور عسل بیخطر و ایمن است و کمتر کسی به آن آلرژی دارد. توجه داشته باشید در هنگام کار کردن با موم در اطراف آتش بااحتیاط باشید؛ چرا که موم قابل اشتعال است.
با موم زنبور عسل در خانه چه چیزهایی میتوانم درست کنم؟
از موم زنبور عسل میتوانید محصولات خانگی زیادی تولید کنید؛ از صابون، بالم لب، مرطوب کننده، ضد آفتاب و کرم گرفته تا جلادهنده چرم و ظروف، براقکننده مبلمان، پولیش قابلمه و روغن مخصوص روغنکاری لولا.
موم زنبور عسل چگونه برای مو مفید است؟
هنگامی که مو را به موم عسل چند بار در هفته آغشته کنیم، خشکی و وزی مو از بین می‌رود. همچنین بعضی از آرایشگرها از آن به عنوان جایگزین ژل استفاده می‌‌کنند و ظاهر موی حالت گرفته با آن را بیشتر میپسندند.
چگونه پس از استفاده موضعی از موم زنبور عسل آن را بشویم؟
شستشوی موم از پوست امر بسیاری مهمی است؛ چرا که پوست باید بتواند پس از آن تنفس کند. برای این کار میتوانید از یک شست‌شودهنده با پایه چربی استفاده کنید.
منابع
A review of the use of beeswax in skincare:
یک پاسخ
عالی بود ممنون